Δεν αρκει η ΚΑΠ για να ερθει η Ανοιξη
22/04/2024
Η Ελληνική όπως και η Ευρωπαϊκή αγροτική οικονομία εξαρτώνται και επηρεάζονται τόσο από τις πολιτικές όσο και από τις χρηματοδοτήσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Η ΚΑΠ ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη κοινή πολιτική της ΕΟΚ και παραμένει από τις βασικές πολιτικές της ΕΕ.
Παρά τη μείωση των χρηματοδοτήσεων ως ποσοστό του προϋπολογισμού της ΕΕ, η ΚΑΠ χρηματοδοτείται με τους περισσότερους πόρους σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη πολιτική της ΕΕ.
Το μερίδιο δαπανών της Ε.Ε. για την ΚΑΠ μειώθηκε από 74% το 1985 σε 37,4% το 2019.
Η Ελληνική Αγροτική οικονομία σε ελεύθερη πτώση
Η ΚΑΠ ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη κοινή πολιτική της ΕΟΚ και παραμένει από τις βασικές πολιτικές της ΕΕ.
Παρά τη μείωση των χρηματοδοτήσεων ως ποσοστό του προϋπολογισμού της ΕΕ, η ΚΑΠ χρηματοδοτείται με τους περισσότερους πόρους σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη πολιτική της ΕΕ.
Το μερίδιο δαπανών της Ε.Ε. για την ΚΑΠ μειώθηκε από 74% το 1985 σε 37,4% το 2019.
Οι σημαντικές εισροές της ΚΑΠ δεν κατάφεραν να αποτρέψουν τη συρρίκνωση του αγροτικού τομέα και την όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές τροφίμων.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ τη δεκαετία 2009-2020 οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν 26,6% ενώ η χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση 18%.
Παρατηρούμε δηλαδή μια εγκατάλειψη τόσο του αγροτικού επαγγέλματος όσο και της αγροτικής γης.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ τη δεκαετία 2009-2020 οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν 26,6% ενώ η χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση 18%.
Παρατηρούμε δηλαδή μια εγκατάλειψη τόσο του αγροτικού επαγγέλματος όσο και της αγροτικής γης.
Αξία Παραγωγής ανά εκτάριο
Στην αξία παραγωγής ανά εκτάριο για το 2020 η Ελλάδα κατατάσσεται στην 9η θέση ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε με 3,95 χίλιάδες ευρώ ανά εκτάριο, με την Ολλανδία να είναι πρωταθλήτρια στις αποδώσεις με 15,07. Πηγή: Eurostat
Αξία Παραγωγής ανά εκμετάλλευση
Ένα πρώτο συμπέρασμα που δύναται να εξαχθεί από το διάγραμμα είναι πως οι τεχνολογικά προηγμένες χώρες της Ε.Ε και αυτές με την μεγαλύτερη οικονομική μεγέθυνση παρουσιάζουν την μεγαλύτερη αξία παραγωγής σε χιλιάδες ευρώ ανά εκμετάλλευση.
Ένας άλλος δείκτης, ενδεικτικός της μειωμένης ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα, είναι αυτός των εισαγωγών-εξαγωγών. Η Ελλάδα χώρα μεσογειακή με τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες δαπανά περισσότερα από 10 δις ευρώ το χρόνο σε εισαγωγές τροφίμων!!! και μάλιστα εισάγει προϊόντα στα οποία έχει συγκριτικό πλεονέκτημα παραγωγής, όπως τα κηπευτικά.
Η εγκατάλειψη της αγροτικής γης και η αδυναμία εκσυγχρονισμού και προσαρμογής στα νέα δεδομένα της αγοράς, δημιουργεί μεγάλες ελλείψεις σε τρόφιμα οι οποίες καλύπτονται από τις εισαγωγές.
Μπορεί οι εξαγωγές να ξεπέρασαν τα 9 δις ευρώ το 2022 αλλά είναι ελάχιστες σε σχέση με τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας.
Ένας άλλος δείκτης, ενδεικτικός της μειωμένης ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα, είναι αυτός των εισαγωγών-εξαγωγών. Η Ελλάδα χώρα μεσογειακή με τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες δαπανά περισσότερα από 10 δις ευρώ το χρόνο σε εισαγωγές τροφίμων!!! και μάλιστα εισάγει προϊόντα στα οποία έχει συγκριτικό πλεονέκτημα παραγωγής, όπως τα κηπευτικά.
Η εγκατάλειψη της αγροτικής γης και η αδυναμία εκσυγχρονισμού και προσαρμογής στα νέα δεδομένα της αγοράς, δημιουργεί μεγάλες ελλείψεις σε τρόφιμα οι οποίες καλύπτονται από τις εισαγωγές.
Μπορεί οι εξαγωγές να ξεπέρασαν τα 9 δις ευρώ το 2022 αλλά είναι ελάχιστες σε σχέση με τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας.
Εισαγωγές Αγροτικών Προϊόντων 2015 – 2022
Οι Εισαγωγές αγροτικών προϊόντων με χρονιά βάσης το 2015, έως το 2022, ακολούθησαν μία συνολική αύξηση με μικρές μεταβολές. Συγκεκριμένα, η αξία των εισαγωγών των Αγροτικών Προϊόντων παρουσιάζει αύξηση την πρώτη 4ετία έως και το 2019, πριν μειωθεί κατά 9% το 2020. Στη συνέχεια παρουσιάζει ανοδική τάση έως και το 2022 φτάνοντας σε ποσοστό αύξησης 53% μέσα σε δύο χρόνια. Στο σύνολο τους η αξία των εισαγωγών των Αγροτικών Προϊόντων για την χώρα παρουσίασε αύξηση της τάξεως του 62% σε βάθος 8ετίας. Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ
Αγροτική οικονομία προσανατολισμένη στην αγορά και Στρατηγική διαφοροποίησης
Η αγροτική μας οικονομία - με μικρές εξαιρέσεις - είναι μια οικονομία με προσανατολισμό στην παραγωγή και όχι στην αγορά.
Δηλαδή, στο σχεδιασμό της αγροτικής πολιτικής δεν λαμβάνονται υπόψη τα μηνύματα της αγοράς, οι απαιτήσεις των καταναλωτών και ο ανταγωνισμός.
Η Αγροτική μας οικονομία παράγει προϊόντα μικρής προστιθέμενης αξίας, αδιαφοροποίητα, σε μικρές εκτάσεις, με μεγάλο κόστος παραγωγής.
Τι μέλλει Γενέσθαι
Το παραγωγικό μοντέλο της αγροτικής μας οικονομίας έχει φτάσει στα όρια του εδώ και χρόνια.
Για την επιβίωση και ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας το πρώτο που πρέπει να αλλάξει είναι η Νοοτροπία.
Νοοτροπία όλων των δρώντων στον τομέα, ξεκινώντας από τα Γεωπονικά πανεπιστήμια, τις υπηρεσίες και τους οργανισμούς του Υπουργείου αγροτικής ανάπτυξης και φυσικά τις πολιτικές ηγεσίες.
Οι αγρότες είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν αν δουν και πεισθούν ότι υπάρχει ένα σχέδιο που θα τους κρατήσει στη γη τους και θα δώσει προοπτική στην δουλειά τους.
Είναι απαραίτητο ένα πραγματικό Στρατηγικό Σχέδιο
Ένα στρατηγικό σχέδιο που θα καταγράφει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της Ελληνικής αγροτικής οικονομίας, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες, θα κατευθύνει τους πόρους με κριτήριο τους τομείς που παρουσιάζουν συγκριτικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στο διεθνές περιβάλλον.
Βιώσιμη αγροτική οικονομία χωρίς έρευνα και καινοτομία δεν υπάρχει
Στη χώρα μας διεξάγεται σημαντική έρευνα στον αγροδιατροφικό τομέα, έρευνα η οποία δεν βρίσκει εφαρμογή στην ελληνική γεωργία και δεν δημιουργεί υπεραξία.
Αφενός η έρευνα δεν είναι ενταγμένη σ΄ ένα ευρύτερο σχεδιασμό, αφετέρου δεν υπάρχει ιμάντας μεταφοράς των ερευνητικών δεδομένων στην παραγωγική διαδικασία.
Για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, είναι απαραίτητη η συγκέντρωση όλων των ερευνητικών πόρων στην εξυπηρέτηση του στρατηγικού σχεδίου, η δημιουργία μιας Food Valley ενός ερευνητικού κέντρου όπως πχ το ΙΤΕ, που θα ασχολείται αποκλειστικά με την αγροτική έρευνα, από την γενετική βελτίωση έως το marketing και την καινοτομία, ένα κέντρο που θα συγκεντρώσει πόρους τόσο από τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα, θα συντονίζει την αγροτική έρευνα η οποία θα είναι στην υπηρεσία εξυπηρέτησης των στόχων Στρατηγικού Σχεδίου διατροφικής ασφάλειας, αύξησης του αγροτικού εισοδήματος και περιφερειακής ανάπτυξης.
Περισσότερες φωτογραφίες